خشم گرفتن مهراب بر سیندخت

داستان را از اینجا بشنوید 

 خشم گرفتن مهراب بر سیندخت 

3197	چو در کابُل این داستان فاش گشت،	سرِ مرزبان پُر ز پرخاش گشت‏.
	بر آشفت و سیندخت را، پیش خواند؛	همه خشم ِرودابه، بر وِى براند.
	بدو گفت:«کاکنون جز این راى نیست،	که با شاه گیتى، مرا پاى نیست.-‏
3200	که آرمت با دُخت ناپاک تن؛	کُشم زارتِان بر سر انجمن‏؛
	مگر شاه ایران از این خشم و کین،	بر آساید و رام گردد زمین‏.»
	چو بشنید سیندخت، بنشست پَست؛	دل چاره جوى اندر اندیشه بَست.‏
	وز آن پس دوان، دست کرده به کَش،	بیامد بر ِشاه خورشید فَش.
	بدو گفت:«بشنو ز من یک سَخُن؛	چو دیگر یکى کامَت آید بکن‏:
3205	تو را خواسته گر ز بهَر تن است،	ببخش و بِدان کاین شب، آبستن است‏.
	اگر چند باشد شبِ دیر یاز،	بر او تیرگى هم نماند دراز.
	شود روز چون چشمه رخشان شود؛	زمین چون نگینِ بدخشان شود.»
	بدو گفت مهراب:« کز باستان،	مَزن در میان یلان داستان‏!
	بگو آنچه دانىّ و جان را بکوش؛	و گر چادر خون، به تن بر، بپوش.»‏
3210	بدو گفت سیندخت:«کاى سرفراز!	بود کت به خونم نیاید نیاز.
	مرا رفت باید همی پیش سام؛	کشیدم مَر این تیغ را از نیام.‏
	ز من جان و رنج و ز تو خواسته؛	سپردن به من گنجِ آراسته‏.»
	بدو گفت مهراب :«کاینَت  کلید!	غم گنج هرگز نباید کشید.
	پرستنده و اسپ و تخت و کلاه،	بیاراى و با خویشتن بر به راه.‏
3215	مگر شهرِ کابل نسوزد به ما!	چو پژمرده شد، بر فروزد به ما!»
	چنین گفت سیندخت:«کاى نامدار!	به جاى روان، خواسته خوار دار.
	نباید که چون من شوم چاره جوى،	تو  رودابه را سختى آرى به روى.
	مرا در جهان اندُهِ جان اوست؛	کنون با توام روز پیمانِ اوست.»
	یکى سخت پیمان ستَد زو نخست؛	پس آنگه، به مردى، رهِ چاره جُست.
3220	بیاراست تن را به دیبا و زر؛	به درّ و به یاقوت پر مایه، سر؛
	پس از گنج مهراب بهرِ ِنثار،	برون کرد دینار چون سى هزار،
	ده اسپ گرانمایه با سازِِ زر،	پرستنده پنجَه به زرّین کمر،
	به سیمین سِتام آوریدند سى،	ز اسپانِ تازىّ و از پارسى.
	ابا طوق زرّین پرستنده شَست،	یکى جام زر هر یکى را به دست؛‏
3225	پر از مشک و کافور و یاقوت و زر؛	یکی پر ز گوهر، یکی پر شکر.
	چهل تخت دیباىِ پیکر بزر؛	طرازش همه گونه گونه گهر.
	به زرین و سیمین دو صد تیغ هند؛	چو زو سى به زهر آب داده پرند.
	صد اشتر همه ماده و سرخ موى؛	صد استر، همه بارکش، راهجوى.
	یکى تاج، پر گوهر ِشاهوار؛	ابا یاره و طوق و با گوشوار.
3230	به سان سپهرى یکى تختِ زر؛	نشانده در او  چند گونه گهر.
	به رَش، خسروى، بیست پهناى او؛	چو سیصد فزون بود بالاى او.
	و ز آن ژنده پیلانِ هندى چهار؛	همه جامه و فرش کردند بار.

رفتن زال به رسولی نزد منوچهر

داستان را از اینجا بشنوید  

 کشف ‏رود در میان دره کشف‏رود خراسان رضوی جاری و از کوه‏های هزار مسجد و بینالود سرچشمه می‏گیرد. طول رودخانه 290کیلومتر است که پس از ادامه مسیر در محل پل خاتون سرخس به رودخانه هریرود می‏پیوند و از آنجا به بعد، رودخانه تجن نام گرفته و به سمت ترکمنستان ادامه می‏یابد و در ریگزارهای ترکمنستان فرو می‏رود. برداشت های زیاد از سفره های آب زیرزمینی و خشکسالی های پی در پی کشف رود را به یک رودخانه فصلی تبدیل کرده است.کشف رود در حال حاضر بستری برای میزبانی انواع فاضلاب های مخلف انسانی و صنعتی شده است 

رفتن زال به رسولی نزد منوچهر

3122	نویسنده را پیش بنشاندند؛	ز هر در سخنها همى راندند:
	سر ِنامه کرد آفرینِ خداى؛	کجا هست و باشد همیشه به جاى.‏
	ازوی است نیک و بد و هست و نیست؛	همه بندگانیم و ایزد یکی است‏.
3125	هر آن چیز کو ساخت اندر بُوِش،	بر آن است چرخِ روان را روش‏.
	خداوندِ کیوان و خورشید و ماه؛	وز او، آفرین بر منوچهر شاه‏!
	به رزم اندرون، زهرِ تریاک سوز؛	به بزم اندرون، ماهِ گیتى فروز.
	گراینده گرز و گشاینده شهر؛	ز شادى، به هر کس رساننده بهر.
	کشندۀ درفش و فریدون بجنگ؛	کُشنده سر افراز جنگى پلنگ.
3130	ز بادِ دَبوس تو کوه بلند	شود خاکِ نعلِ سر افشان سمند.
	همان از دل پاک و پاکیزه کیش؛	به آبشخور آرى همى گرگ و میش.
	یکى بنده‏ام من، رسیده به جاى؛	به مردى، به شست اندر آورده پاى‏.
	همى گَردِ کافور گیرد سرم؛	چنین کرد خورشید و ماه افسرم.‏
	ببستم میان را یکى، بنده‏وار؛	اَبا جادوان ساختم کارزار.
3135	عنان پیچ و اسپ افگن و گرزدار،	چو من کس ندیدى به گیتى سوار.
	بشد آبِ گُردانِ مازندران؛	چو من دست بردم به گرز گران.
	ز من گر نبودى به گیتى نشان؛	بر آورده گردن ز گردن کشان،
	چنان اژدها کو ز رود کَشَف؛	برون آمد و کرد گیتى چو کف،
	زمین، شهر تا شهر، پهناى او؛	همان کوه تا کوه بالاى او؛
3140	جهان را از او بود دل پر هراس؛	همى داشتندى شب و روز پاس؛
	هوا پاک دیدم ز پرّندگان؛	همان روىّ گیتى ز درّندگان؛
	ز تفَّش همى پرّ کرگس بسوخت؛	زمین زیر ِ زهرش همى برفروخت؛
	نهنگِ دُژَم بر کشیدى از آب؛	همان از هوا تیز پرّان عقاب.
	زمین گشت بى‏مردم و چارپاى؛	جهانی مر او را سپردند جاى؛
3145	چو دیدم که اندر جهان کس نبود؛	که با او همى دست یارَست سود،
	میان را ببستم به نام بلند؛	نشستم بر آن پیل پیکر سمند.
	به زین اندرون گرزۀ گاوسر؛	به بازو، کمان و به گردن، سپر؛
	برفتم به سانِ نهنگِ دُژم؛	مرا تیز چنگ و ورا تیز دم.
	مرا کرد پَدرود هر کو شنید؛	که بر اَژدها گرز خواهم کشید.
3150	رسیدمش؛دیدم چو کوه بلند؛	کَشان موىِ سر بر زمین، چون کمند.
	زبانش به سان درختى سیاه؛	ز فر باز کرده؛ فگنده به راه.
	چو دو آبگیرش پر از خون دو چشم؛	مرا دید غرّید و آمد به خشم.
	گُمانى چنان بردم، اى شهریار!	که دارد مگر آتش اندر کنار.
	جهان پیشِ چشمم چو دریا نمود؛	به ابرِ سیه بر شده تیره دود.
3155	ز بانگش، بلرزید روىِ زمین؛	ز زهرش، جهان شد چو دریاى چین.
	بر او، بر زدم بانگ بر سانِ شیر،	چنانچون بُوَد کارِ مردِ دلیر.
	یکى تیرِ الماس پیکان خدنگ؛	به چرخ اندرون، راندمش بى‏درنگ.
	چو شد دوخته یک کران از دهانش؛	بماند، از شگفتى! به بیرون زبانش.
	هم اندر زمان، دیگرى همچنان؛	زدم بر دهانش؛ بپیچید از آن.
3160	سدیگر زدم بر میان زَفَرش؛	بر آمد همى جوشِ خون از جگرش.
	چو تنگ اندر آورد با من زمین؛	بر آهِختم این گاوسر گرز کین.
	به نیروى یزدان گیهان خداى؛	بر انگیختم پیلتن را ز جاى.
	زدم بر سرش گرزه گاو چهر؛	بر او، کوه بارید گفتى سپهر.
	شکستم سرش چون سرِ ژَنده پیل؛	فرو ریخت زو زهر چون رودِ نیل.
3165	به زخمى، چنان شد که دیگر نخاست؛	ز مغزش، زمین گشت با کوه راست.
	کَشَف رود پر خون و زردآب گشت؛	زمین جاىِ آرامش و خواب گشت.
	جهانى بران جنگ نظّاره بود؛	که آن اَژدها زشت پَتیاره بود.
	مرا سامِ یک زخم از آن خواندند؛	جهان زرٌ و گوهر بر افشاندند.
	چو زو بازگشتم، تن روشنم؛	برهنه شد از نامور جوشنم.
3170	فرو ریخت از باره بر گُستوان؛	وز آن زهر بُد چندگاهم زیان.
	بر آن بوم تا سالیان بَر نبود؛	جز از سوخته خار و خاور نبود.
	چنین و جز این هر چه بودیم راى،	سران را سر آوردمى زیرِ پاى.
	کجا من چمانیدمى چارپاى،	بپرداختى شیرِ درّنده جاى.
	کنون چند سالست تا پشتِ زین؛	مرا تختگاه است و اسپم زمین‏.
3175	همه گرگساران و مازندران،	بر او  راست کردم به گرز گران‏.
	نکردم زمانى برو بوم یاد؛	ترا خواستم راد و پیروز و شاد.
	کنون آن بر افراخته یالِ من،	همان زخم ِکوبنده گوپالِ من‏،
	بر آن هم که بودى نمانَد همى؛	بَر و گِردگاهَم خمانَد همى‏.
	کمندى بینداخت از دستِ شست؛	زمانه؛ مرا باشگونه ببست‏.
3180	سپردیم نوبت کنون زال را؛	که شاید کمربند و کوپال را.
	یکى آرزو دارد، اندر نِهان؛	بیاید؛ بخواهد ز شاهِ جهان‏.
	یکى آرزو کان به یزدان نکوست؛	کجا نیکویی زیرِ فرمانِ اوست.‏
	نکردیم بى‏راىِ شاهِ بزرگ؛	که بنده نباید که باشد سترگ‏.
	همانا که با زال پیمان من،	شنیده است شاهِ جهانبان من‏.
3185	به پیشِ من آمد، پر از خون رخان؛	همى چاک چاک آمدش زاستخوان.
	"مرا – گفت: بر دارِ آمل کنی،	سزاتر که آهنگِ کابل کنى‏."
	چو پروردۀ مرغ باشد به کوه،	فگنده به دور از میانِ گروه‏.
	چنان ماه بیند به کابلسِتان؛	چو سروِ سهى بر سرش گلسِتان‏،
	چو دیوانه گردد نباشد شگفت؛	از او شاه را کین نباید گرفت‏.
3190	کنون رنجِ مهرش بجایى رسید،	که بخشایش آرد هر آن کِش بدید.
	ز بس درد کو دید، بر بى‏گناه،	چنان رفت پیمان که بشنید شاه.
	گُسى کردمش با دلى مستمند؛	چو آید به نزدیکِ تختِ بلند،
	همان کن که با مهترى در خورَد؛	ترا خود نیاموخت باید خرد.»
	چو نامه نوشتند و شد راى راست،	سِتَد زود دستان و بر پاى خاست.‏
3195	بیامد؛ به زین اندر آورد پاى؛	بر آمد خروشیدن کرّناى‏.
	به سوىِ شهنشاه بنهاد روى؛	اَبا نامۀ سامِ آزاده خوى.

  

کهن ترین تصویر موجود اژدها واقع در دروازه ایشتار

در ادامه در باره ی اژدها در اساطیر بخوانید

رفتن سام به جنگ مهراب

 داستان را از اینجا بشنوید

3068	به مهراب و دستان رسید این سَخُن؛	که شاه و سپهبَد فگندند بُن‏.
	خروشان ز کابل همى رفت زال،	فروهِشته لَفج و برآورده یال.‏
3070	همى گفت:« اگر اَژدهاىِ دُژم	بیاید که گیتى بسوزد به دَم،
	چو کابلستان را بخواهد پَسود،	نخستین، سرِ من بباید دُرُود.»
	به پیش پدر شد، پر از خون جگر؛	پر اندیشه دل، پر ز گفتار سر.
	چو آگاهى آمد به سام دلیر	که آمد ز رَه بچّه نرّه شیر،
	همه لشکر از جاى بر خاستند؛	درفشِ فریدون بیاراستند.
3075	پذیره شدن را، چَپیره شدند؛	سپاه و سپهبَد پذیره شدند.
	همه پشتِ پیلان، به رنگین درفش،	بیاراسته، سرخ و زرد و بنفش.
	چو روىِ پدر دید دستانِ سام،	پیاده شد از اسب و بگذارد گام‏.
	بزرگان پیاده شدند، از دو روى،	چه سالار خواه و چه دیهیم جوى.‏
	زمین را ببوسید زال دلیر؛	سخن گفت با او پدر نیز، دیر.
3080	نشست از برِ تازى اسبی سمند،	چو زرّین درخشنده کوهى بلند.
	بزرگان همه پیشِ اوی آمدند؛	به تیمار و با گفت و گوی  آمدند؛
	که:«آزرده گشته است بر تو پدر؛	ره  پوزش آر و مکش هیچ سر
	چنین داد پاسخ:«کز این باک نیست؛	مرا نیز بر  جایِ خون خاک نیست.
	پدر گر به مغز اندر آرد خِرَد،	همانا سخن بر سخن نگذرد؛
3085	و گر بر گشاید زبان را به خشم،	من از شرم آب اندر آرم به چشم.»
	چنین تا به درگاهِ سام آمدند؛	گشاده دل و شادکام آمدند.
	فرود آمد از اسپ سامِ سوار؛	هم اندر زمان، زال را داد بار.
	چو زال اندر آمد به پیش پدر،	زمین را ببوسید و گسترد بَر.
	یکى آفرین کرد بر سام ِگُرد؛	وز آبِ دو نرگس، همى گُل سترد؛
3090	که:«بیدار دل پهلوان شاد باد!	روانش گرایندۀ داد باد!
	ز تیغ تو، الماس بریان شود؛	زمین، روز جنگِ تو، گریان شود.
	کجا دیزۀ تو چمد روزِ جنگ،	شتاب آید اندر سپاهِ درنگ.
	سپهرى کجا باد ِگرز ِتو دید.	بماند؛ ستاره نیارد کشید.
	زمین سر به سر سبز، با داد تو؛	روان و خرد گشت بنیاد تو.
3095	همه مردم از داد تو شادمان؛	ز تو داد یابد زمین و زمان؛‏
	مگر من  از داد بى‏بهره‏ام،	و گر چه به پیوندِ تو شهره‏ام.‏
	یکى مرغ پرورده‏ام، خاک خُورَد؛	به گیتى، مرا نیست با کس نبرد.
	ندانم همى خویشتن را گناه،	که بر من کسى را بدان هست راه،
	مگر آنکه سام ِیَلَستَم پدر؛	دگر هست با این نژادم هنر.
3100	ز مادر بزادم، بینداختى؛	به کوه اندرم، جایگه ساختى.
	نه گهواره دیدم، نه پستان، نه شیر؛	نه از هیچ خُوَشی مرا بود وِیر.
	ببردی؛ به کوهی بیفگندیَم؛	دل از ناز و آرام برکندیم.
	فگندى به تیمار، زاینده را؛	به آتش سپردى فزاینده را.
	تو را با جهان آفرین است جنگ،	که: از چه سیاه و سپید است رنگ!
3105	کنون کِم جهان آفرین پرورید؛	به چشم خدایى به من بنگرید؛
	هنر هست و مردیّ و تیغ یلی؛	یکی یاد چون مهتر کابلی.
	اَبا گنج و با تخت و گرز گران؛	ابا راى و با تاج و تاجِ سران.
	نشستم به کابل، به فرمان تو؛	نگه داشتم راى و پیمان تو؛
	که چون کینه جویى، به کار آیمت؛	درختى که کشتى به بار آیمت.
3110	ز مازندران هَدیه این ساختى؛	هم از گرگساران بدین تاختى‏.
	که ویران کنى خانِ آبادِ من؛	چنین داد خواهى همى دادِ من؟!
	من اینک به پیش تو استاده‏ام؛	تن ِبنده، خشم ِتو را، داده‏ام.
	به ارّه میانم به دو نیم کن؛	ز کابل مَپیماى با من سَخِن.»
	سپهبَد چو بشنید گفتارِ زال؛	بر افراخت گوش و فرو برد یال.‏
3115	بدو گفت:«آرى همین است راست؛	زبانت بدین راستی پادشاست.
	همه کار من با تو بیداد بود؛	دلِ دشمنان، بر تو بر، شاد بود.
	ز من آرزو خود همی خواستى؛	به تنگى دل از جاى بر خاستى.‏
	مشو تیز! تا چارۀ کار تو؛	بسازم؛کنون تیز بازار تو.
	یکى نامه فرمایم اکنون به شاه؛	فرستم به دست تو، اى نیکخواه!‏
3120	سخن هر چه باید به یاد آورم؛	روان و دلش سوىِ داد آورم‏.
	اگر یار باشد جهاندارِ ما؛	به کام تو گردد همه کارِ ما .

آگاه شدن منوچهر از کار زال و رودابه

 داستان را با آوای خوش «ساحل» از اینجا گوش کنید  

2982	پس آگاهى آمد به شاه بزرگ،	ز مهراب و دستان و سام ِسترگ‏؛
	ز پیوندِ مهراب و از مهر ِزال؛	وز آن ناهَمالان ِگشته هَمال.‏
	سخن رفت هر گونه با موبدان،	به پیشِ سرافراز شاهِ رَدان‏.
2985	چنین گفت با بخردان شهریار،	که:«بر ما شود، ز این، دُژم روزگار.
	چو ایران ز چنگالِ شیر و پلنگ	بِرون آوریدم به راى و به جنگ‏،
	نباید که بر خیره از عشق ِزال	هَمالِ سر افگنده گردد هَمال‏.
	چو از دختِ مهراب و از پور ِسام	بر آید یکى تیغ ِتیز از نیام.
	به یکسو، نه از گوهر ما بُوَد؛	چو تریاک با زهر همتا بُوَد؛
2990	وگر تاب گیرد سوى ِمادرش	ز گفتِ بد آگنده گردد سرش‏.
	کُند شهر ایران پر آشوب و رنج	بدو باز گردد مگر تاج و گنج‏!»
	همه موبدان آفرین خواندند؛	وُ را خسروِ پاک دین خواندند.
	بگفتند:«کز ما تو داناترى؛	به بایستها بر، تواناترى.‏
	همان کُن کجا با خرد در خورَد؛	دلِ اَژدها را خِرَد بِشکَرد.»
2995	بفرمود تا نوذر آمدش پیش؛	اَبا ویژگان و بزرگانِ خویش‏.
	بدو گفت:«رَو پیشِ سام ِسوار؛	بپرسش که:چون آمد از کارزار.
	چو دیدى، بگویش کز این سو گراى؛	ز نزدیکِ ما کُن سوىِ خانه راى.»‏
	ز پیشِ پدر، نوذر ِنامدار	بیامد به نزدیک ِسام ِسوار.
	همه نامداران پذیره شدند؛	اَبا ژَنده پیل و تَبیره شدند.
3000	رسیدند پس، پیشِ سام ِسوار	بزرگان و کى نوذر ِنامدار.
	پیام ِپدر شاه نوذر بداد؛	به دیدار او، سام یل گَشت شاد.
	چنین داد پاسخ که:«فرمان کنم؛	ز دیدار او رامشِ جان کنم.»‏
	نهادند خوان و گرفتند جام؛	نخست از منوچهر بردند نام؛‏
	پس، از نوذر و سام و هر مهترى؛	گرفتند شادى ز هر کشورى.‏
3005	به شادى برآمد شبِ دیرباز؛	چو خورشید ِرخشنده بگشاد راز،
	خروش تبیره بر آمد ز در؛	هیون ِتگاور بر آورد پر.
	سوى بارگاهِ منوچهر شاه	به فرمان او، بر گرفتند راه.‏
	منوچهر چون یافت ز او آگهى	بیاراست دیهیم شاهنشهى.
	ز سارىّ و آمل بر آمد خروش،	چو دریاىِ جوشان بر آورد جوش.
3010	ببستند آیین و ژوپین وَران	برفتند، با خشتهاىِ گران؛
	سپاهى که از کوه تا کوه مَرد،	سپر در سپر بافته سرخ و زرد؛
	اَبا کوس و با ناىِ روئین و سنج؛	ابا تازى اسپان و پیلان و گنج؛
	از این گونه لشکر پذیره شدند	همه با درفش و تبیره شدند.
	چو آمد به نزدیکِ آن بارگاه	پیاده شد و راه بگشاد شاه.
3015	چو شاهِ جهاندار بنمود روى،	زمین را ببوسید و شد پیش اوى.
	منوچهر برخاست از تختِ عاج؛	ز یاقوت رخشنده بر سرش تاج.
	برِِ خویش بر تخت بنشاختش؛	چنان چون سَزا بود، بنواختش؛
	وز آن گرگسارانِ جنگاوران؛	و ز آن نرّه دیوانِ مازندران،
	بپرسید و بسیار تیمار خُوَرد؛	سپهبد سخن، یک به یک، یاد کرد؛
3020	که:« نوشِه زى، اى شاه و جاوید مان	ز جان تو کوته بدِ بدگمان!
	برفتم بدان شهرِ دیوانِ نر؛	نه دیوان، که شیرانِ جنگى به بر؛
	که از تازى اسپان تگاورترند؛	ز گُردان ایران دلاورترند.
	سپاهى که سگسار خوانندشان؛	پلنگان جنگى گُمانندشان.
	ز من چون بدیشان رسید آگهى،	از آوازِ من مغزشان شد تهى.
3025	به شهر اندرون، نعره برداشتند؛	وز آن پس، همه شهر بگذاشتند.
	همه پیشِ من جنگجوى آمدند؛	چنان خیره و پوى پوى آمدند؛
	سپه جُنب جُنبان شد و روز تار؛	پس اندر، فراز آمد و  پیش، غار؛
	زمین نیز جنبان شد از لشکرم؛	ندیدم که تیمار آن چون خورم.
	نبیرۀ جهاندار سلم ِسترگ	به پیشِ سپاه، اندر آمد چو گرگ.
3030	جهانجوی را نام کَرکوی بود؛	یکی سرو بالایِ مَهروی بود.
	به مادر هم از تخم ضحّاک بود؛	سرِ سرورانِ پیش او خاک بود.
	سپاهش به کردار ِمور و ملخ؛	نبُد دشت پیدا، نه کوه و نه شَخ.
	چو برخاست زان لشکر ِگُشن گَرد،	رُخ نامداران ما گشت زرد.
	من این گرز ِ یک زخم برداشتم	سپه را همان جاى بگذاشتم.
3035	خروشى خروشیدم از پشتِ زین،	که چون آسیا شد بر ایشان زمین.
	دل آمد سپه را همه بازِ جاى؛	سراسر سوىِ رزم کردند راى.
	چو بشنید کرَِکوى آواز ِمن،	چنان زخمِ گوپالِ سریازِ من،
	بیامد به نزدیکِ من جنگساز،	چو پیل ژیانِ با کمندی دراز.
	مرا خواست کآرَد به خَمّ ِکمند؛	چو دیدم، خمیدم ز راهِ گزند.
3040	کمان کیانى گرفتم به چنگ،	به پیکانِ پولاد و تیر ِخدنگ.
	عقابِ تگاور بر انگیختم؛	چو آتش بر او بر ،همی ریختم.
	گُمانم چنان بُد به سِندان سرش،	که شد دوخته مغز با مِغفَرش.
	نگه کردم؛ از گَرد چون پیلِ مست	بر آمد یکى، تیغِ هندى به دست.
	چنان آمدم، شهریارا! گمان،	کز او کوه زنهار خواهد به جان.
3045	وى اندر شتاب و من اندر درنگ؛	همى جستمش، تا کى آید به چنگ.
	چو آمد بَرَم مرد جنگی فراز،	من از چَرمِه چنگال کردم دراز.
	گرفتم کمربندِ مردِ دلیر؛	ز زین بر گسستم، به کَردار ِشیر.
	زدم بر زمین بر، چو پیل ژیان	پر آهن بَر و دست و پای و میان.
	چو افگنده شد شاه زین گونه خوار؛	سپه روى برگاشت از کارزار.
3050	نشیب و فراز و بیابان و کوه،	به هر سو شدند انجمن همگروه.
	سوار و پیاده ده و دو هزار،	فگنده، پدید آمد اندر شمار.
	سپاهیّ و شهری و جنگی سوار	همانا که بودند سیصد هزار.
	چه سنجد بد اندیش، با بختِ تو ،	به پیشِ پرستندۀ تختِ تو؟»
	چو بشنید گفتار ِ سالار شاه	بر افراخت بر ماه فرّخ کلاه.‏
3055	مَى و مجلس آراست و شد شادمان؛	جهان پاک دید از بدِ بدگمان.‏
	به بَگماز کوتاه کردند شب؛	به یاد سِپهَبد گشادند لب.‏
	چو شب روز شد، پردۀ بارگاه	گشادند و دادند زى شاه راه.‏
	بیامد سپهدار سامِ سِتُرگ	به نزد منوچهر، شاه بزرگ‏.
	چنین گفت با سام شاهِ جهان:	«کز ایدر برو، با گزیده مِهان؛‏
3060	به هندوستان آتش اندر فروز؛	همه کاخِ مهراب و کابل بسوز.
	نباید که او یابد از تو  رها؛	که او ماند از تخمۀ اَژدها.
	زمان تا زمان زو بر آید خروش؛	شود رام گیتى پر از جنگ و جوش.‏
	هر آن کس که پیوستۀ او بُوَند	بزرگان که در بستۀ او بُوند،
	سر از تن جدا کن؛ زمین را بشوى،	ز پیوند ضحّاک و خویشانِ اوى.»‏
3065	چنین داد پاسخ که:« ایدون کنم؛	که کین از دلِ شاه بیرون کنم.»‏
	ببوسید تخت و بمالید روى،	بر آن نامور مُهر و انگشتِ اوى‏.
	سوى خانه بنهاد سر با سپاه،	بر آن باد پایانِ جوینده راه.‏

آگاه شدن مهراب از کار دخترش

داستان را از اینجا بشنوید    

 دکتر کزازی در شهر کتاب هفتم مهر ماه ۱۳۹۰ عکس از شاهین بهره مند

2901	چو آمد ز درگاه مهراب شاد،	کزو او کرده بُد زال بسیار یاد،
	گرانمایه سیندخت را خفته دید؛	رخش پژمریده، دل آشفته دید.
	بپرسید و گفتش:« چه بودت بگوى؛	چرا پژمریدی چو گلبرگ روى‏؟»
	چنین داد پاسخ به مهراب باز،	که:« اندیشه اندر دلم شد دراز.
2905	ازین کاخ ِ آباد و این خواسته؛	وزین تازى اسپان آراسته‏؛
	وز این رِیدکانِ سپهبَد پرست؛	وز این باغ و این خسروانى نشست‏؛
	و ز این چهره و سروِ بالاى ما؛	وزین نام و این دانش و راى ما،
	-بدین آبدارىٌ و این راستى؛	زمان تا زمان آیدش کاستى‏-
	به ناکام باید به دشمن سپرد؛	همه رنج ما باد باید شمرد.
2910	یکى تنگ صندوق از این بهرِ ماست؛	درختى که تریاکِ او زهر ماست‏،
	بکِشتیم و دادیم آبش برنج؛	بیاویختیم از برش تاج و گنج‏.
	چو برشدبه خورشید و شدسایه دار	بخاک اندر آمد سر ِمایه دار؛
	براین است انجام و فرجام ما؛	ندانم کجا باشد آرام ما!»
	به سیندخت مهراب گفت:«این سخن	نو آوردى و نو نگردد کهن‏.
2915	سراى سِپنَجى بدین سان بٌوَد؛	خِرَد یافته زو هراسان بٌوَد.
	یکى اندر آید؛ دگر بگذرد؛	گذر نى؛ که چرخش همى بسپَرد؛
	به شادى و اندُوه نگردد دگر؛	بدین، نیست پیکار با دادگر.»
	بدو گفت سیندخت:«کاین داستان	به روىِ دگر بر نِهد راستان‏؛
	خرد یافته موبدِ نیک بخت	به فرزند زد داستانِ درخت‏.
2920	زدم داستان، تا ز راه ِخِرَد.	سپهبَد به گفتار من بنگرد،
	-فرو بُرد سر؛ سرو را داد خم؛	به نرگس، گل ِسرخ را داد نم؛-
	که: گردون به سر بر چنان نگذرد،	که ما را همى باید، اى پر خرد!
	چنان دان که رودابه را پور سام	نهانى نهاده است هر گونه دام‏.
	ببرده است روشن دلش را ز راه؛	یکى چاره‏مان کرد باید نگاه‏.
2925	بسى دادمش پند و سودش نکرد؛	دلش خیره بینم همى، روى زرد.»
	چو بشنید مهراب، بر پاى جست؛	نِهاد از برِ دستِ شمشیر، دست‏.
	تنش گشت لرزان و رخ لاژورد؛	پر از خون جگر؛ لب پر از بادِ سرد.
	همى گفت:« رودابه را رودِ خون،	به روى زمین، بر کُنم هم کنون‏.»
	چو آن دید سیندخت بر پاى جَست؛	کمر کرد بر گِردگاهش دو دست‏.
2930	چنین گفت:« کز کِهتر اکنون یکى،	سخن بشنو و گوش دار اندکى‏؛
	وز آن پس همان کن که راى آیدت؛	روان را خرد رهنماى آیدت‏.»
	بپیچید و انداخت او را به دست؛	خروشى بَر آوَرد چون پیل مست‏
	«مرا- گفت: چون دختر آمد پدید	ببایستش اندر زمان سر بُرید؛
	نکُشتم؛نرفتم به  راهِ نیا؛	کنون ساخت بر من چنین کیمیا.
2935	پسر کو ز راه پدر بگذرد،	دِلیرش ز پشتِ پدر نشمرد.
	یکی داستان زد بر این بر پلنگ،	بدان گه که در جنگ شد تیز چنگ؛
	"مرا کارزار است- گفت:آرزوی؛	پدرم از نیا خود همین داشت خوی.
	نشان پدر باید اندر پسر؛	روا باشد ار کمتر آرد هنر.
	هَمَم بیم جانست و هم جاىِ ننگ؛	چرا باز دارى سرم را ز جنگ‏؟»
2940	اگر سام یل با منوچهر شاه	بیابند بر ما یکى دستگاه‏،
	ز کابل بر آید به خورشید دود؛	نه آباد مانَد، نه کِشت و درود.»
	چنین گفت سیندخت با مرزبان:	«کزین در مگردان به خیره زبان!‏
	کز این آگهى یافت سام ِسوار؛	به دل ترس و تیمار چندین مدار!
	وى از گرگساران بدین گشت باز؛	گشاده شدست این سخن؛ نیست راز.»
2945	چنین گفت مهراب:«کاى ماهروى!	سخن هیچ با من به کژّى مگوى!‏
	چنین خود کى اندر خورد با خِرَد،	که مر خاک را باد فرمان بَرَد!
	مرا دل بدین نیستى دردمند،	اگر ایمنى یابمى از گزند.
	که باشد که پیوندِ سام سوار	نخواهد، ز اهواز تا قندهار؟»
	بدو گفت سیندخت:«کاى سرفراز!	بگفتارِ کژّى مبادم نیاز!
2950	گزندِ تو، پیدا، گزندِ من است؛	دلِ دردمندِ تو بندِ من است‏.
	چنین است واین نزدمن شد دُرست؛	همین بُدگمانى مرا از نخست‏.
	اگر باشد این، نیست کارى شگفت،	کز آن بر دل اندیشه باید گرفت‏.
	فریدون به سروِ یمن گشت شاه؛	جهانجوى دستان همین جُست راه‏؛
	که بی آتش،از آب و از باد و خاک	نشد تیره رویِ زمین تابناک.
2955	هر آنگه که بیگانه شد خویش ِتو،	شود تیره راى ِبد اندیش تو.»
	به سیندخت بسپرد مهراب گوش،	دلی پر ز کینه، سری پر ز جوش؛
	به سیندخت فرمود پس نامدار،	که رودابه را خیز، پیش من آر.»
	بترسید سیندخت از ان تیز مَرد	که او را ز درد اندر آرد به گَرد.
	بدو گفت:«پیمانت خواهم نخست	که:او را سپاری به من تندرست؛
2960	وز آن چون بهشتِ برین گلسِتان،	نگردد تهی رویِ کابلسِتان.»
	یکی سخت پیمان ستَد زو نخست؛	به چاره ، دلش را ز کینه بشست.
	زبان داد سیندخت را نامجوى،	که:رودابه را بد نیارد به روى‏.
	بدو گفت:« بنگر که شاهِ زمین	سر از ما کند، ز این سخن، پر ز کین‏.
	نمانَد بر و بوم و نه مام و باب؛	شود پست رودابه با رودِ آب.»
2965	چو بشنید سیندخت سر پیش ِاوى	فرو برد و بر خاک بنهاد روى‏.
	برِ دختر آمد، پر از خنده لب،	گشاده رخ ِ روزگون زیر شب‏،
	همى مژده دادش که:« جنگى پلنگ	ز گور ِژیان کرد کوتاه چنگ‏.
	کنون زود پیرایه بگشاى و رَو؛	به پیشِ پدر شو؛ به زارى، بنَو.»
	بدو گفت: «رودابه پیرایه چیست؟	به جاى سر ِمایه بى‏مایه چیست‏؟
2970	روان مرا پور ِسام است جفت؛	چرا آشکارا بباید نِهفت‏؟
	به پیش پدر شد، چو خورشید شرق؛	به یاقوت و زر اندرون، گشته غرق‏.
	بهشتى بُد آراسته، پر نگار،	چو خورشید ِتابان، به خرّم بهار.
	پدر چون ورا دید، خیره بماند؛	جهان آفرین را نِهانى بخواند.
	بدو گفت:«اى شُسته مغز از خرد!	ز بَر گوهران این کى اندر خورد،
2975	که: با اهرمن جفت گردد پَرى؟	که مَه تاج بادت، مَه انگشترى!‏
	گر از دشتِ قحطان سگِ مارگیر	شود مُغ، ببایدش کشتن به تیر.»
	چو بشنید رودابه، پاسخ نتوخت؛	ز شرم پدر، روی را برفروخت.
	سیه مژّه بر نرگسانِ دُژم،	فرو خوابَنید و نزد هیچ دم.
	پدر دل پر از خشم و سر پر ز جنگ،	همى رفت غرّان به سانِ پلنگ‏.
2980	سوى خانه شد دختر دلشده،	رخان مُعصفر به زر آژدِه.‏
	به یزدان گرفتند هر دو پناه؛	هم آن دلشده ماه و هم پیشگاه‏.