در فاجعه ی کتاب سوزان حمله ی اعراب در زمان ساسانیان بسیاری از نامه های باستان از بین رفته اند. گاتها ، سرودهای زرتشت از این گزند دور مانده است.از دیر باز، مغان زرتشی برای رسیدن به مقام، باید گاتها را به یاد می سپارند به همین دلیل گاتها دست نخورده سینه به سینه به امروز رسیده است.
برای ادامه یادداشتم را از کانون ایران بزرگ به اینجا می آورم:
نام کتاب: گاتها سرودهای مینوی زرتشت
دکتر حسین وحیدی
انتشارات امیر کبیر
176 صفحه
بها:14000 ریال
بسیاری بر این گمانند که شعر و شاعری از زمان رودکی آغاز گردیده است ، ولی ایرانیان باستان دارای شعر بودند که گاتها از کهن ترین سروده ها است.گاتها به زبان اوستا در 1768 پیش از میلاد سروده شده است.
ایرانیان از آن تاریخ یکتا پرست و دارای کتاب بودند. در گاتها ، سروده ها سراسر ، فراخواندن مردم به راستی ،اندیشه ی نیک و خرد ورزی و باز داشتن از پیوند با دُروند است.
دو سروده از گاتها:
2/47
کسی که در پرتو پاکترین اندیشه ها،
راه بهترین را می پوید،
و زبانش گویای اندیشه ی نیک است،
و دستهایش
به کارهای پارسایی گشوده است،
تنها یک اندیشه دارد:
اهورامزاد، آفریننده و پروردگار و سرچشمه ی
راستی است
8/34
ای مزدا،
براستی ، دُروندان،
با کردارهای خود ما را هراسان می دارند،
زیرا آنان ،
برای مردم تباهی و ویرانی می آورند،
توانمندانشان به ناتوانان ستم می کنند،
با آیین تو دشمنی می ورزند،
هیچ گاه به راستی نمی اندیشند،
و از اندیشه ی نیک می گریزند و روی می گردانند.
اوستا، زبان ایران باستان و ریشه ی بسیار زبانها ی آریایی است .سروده های گاتها دارای موسیقی ای است که هم اکنون موبدان زرتشتی در آ تشکده ها می خوانند. وزن و آهنگ در گاتها به وسیله پژوهشگران به اثبات رسیده است. در فصل «آهنگ گاتها» در این کتاب می توانید به چند نمونه آن دست یابید.
زبان اوستایی ریشه ی زبان فارسی است و میان زبان اوستایی و دیگر زبان های آریایی همانندی های بسیاری است که در فصل پایانی کتاب ده صفحه به شکل زیر نمونه هایی آورده شد است و باقی را نگارنده به زبان شناسان واگذارده است.
فارسی اوستایی انگلیسی
arm بازو اَرمَ
است اِسته Is
دُروند=پیرو دروغ، گهراه از راستی و پاکی، زیان رسان، نادرست و تبهکار و ویرانگر و نابکار. یلد آوری می شود در اوستا واژه «دروغ» دارای معنی بسیار گسترده ای است که همه ی بدی ها را در بر می گیرد. ناراستی ، ناپاکی، زیان ، نادرستی، تباهکاری، ویرانگری و نابکاری.
http://www.persianminds.com/post-27.aspx
همای از همه مرغان از آن شرف دارد
که استخوان خورد و جانور نیازارد
«سعدی»
به باور ایرانیان باستان مرغی استخوان خوار است که در افسانه ها وقتی جانشینی برای پادشاه نبود، آنرا رها کرده و بر شانه هر کس که می نشست او را پادشاه می کردند! فرهنگ فارسی عمید: هما- همای: مرغ خوب، فرخنده، مرغی نظیر شاهین و دارای جثه بزرگ که خوراکش استخوان است و قدما می پنداشتند سایه اش بر سر هر کس بیافتد به سعادت و کامرانی خواهد رسید(در میمنت و مبارکی به او مثل می زدند). فرهنگ فارسی معین: هما پرنده‌ای است از راسته شکاربانان روز، با جثه‌ای قوی که بجز استخوان نخورد و استخوان‌های بزرگ را از بلندی بر صخره‌ای افکنده تا پس از قطعه شدن آنرا بخورد. همای را عوام فرخنده گیرند و گرامی شمرند. خبرگزاری میراث فرهنگی: سیستان و بلوچستان هنوز هم شاهد پرواز هما یکی از پرندگان افسانه‌ای ایران باستان بر فراز دشت‌ها و عرصه‌های طبیعی است. شاید کمتر کسی بداند که هما، پرنده افسانه‌ای ایران‌باستان، گونه‌ای پرنده شکاری است و هنوز هم در طبیعت ایران و به‌ویژه طبیعت استان سیستان و بلوچستان دیده می‌شود. شناسنامه هما برگرفته از تارنمای: http://www.persianpet.org هما فرخنده است و فرخنده نیز معنی میدهد. پرنده ای شکاری است که بیشتر به یک شاهین عظیم شباهت دارد. طرح مشخص بدن در حال پرواز، این پرنده را از سایر پرندگان متمایز کرده است. معمولا دارای بدنی به طول 1متر یا کمی بیشتر، بال‌های دراز، کم‌عرض و زاویه‌دار است و دمی بلند، لوزی شکل و تیره رنگ دارد. سطح پشتی، بال ها و دم آن سیاه مایل به خاکستری و سرش به طور کلی نخودی رنگ است. اطراف چشم و ناحیه پس منقار سیاه رنگ است که به یک دسته موی سیاه ریش مانند در زیر منقار منتهی می شود. سطح شکمی نارنجی مایل به زرد و ناحیه سینه به طور واضح نارنجی رنگ است که با بال‌های تیره تضاد خاصی را نشان میدهد. هما از پرندگان شکاری دیگر فعال‌تر و معمولا تک‌زی است و بیشتر در کوهستان‌های مرتفع و دورافتاده زندگی می‌کند و در غارهای مشرف به پرتگاه‌ها آشیانه می‌سازد. از دیگر زیستگا‌ه‌های این گونه زیستی، پارک ملی لار و بمو و منطقه حفاظت شده دنا است.
